اگر به دیابت مبتلا هستید ، کاهش وزن به شما کمک می کند تا بتوانید مقدار انسولین و داروهای دیگری که مصرف می کنید را کاهش دهید. اگر دارای اضافه وزن هستید و به دیابت نوع 2  نیز مبتلا می باشید تنها کاهش چند کیلوگرم از وزنتان می تواند مقدار قندخون شما را پایین آورده  و سبب بهبود سلامت شما گردد اینکار باعث می شود شما احساس بهتری داشته باشید.

اما قبل از شروع برنامه ی کاهش وزن حتماً باید با پزشک خود دراین مورد م کنید  زیرا  تغذیه ، مقدار قندخون ، انسولین و سایر داروهایی که مصرف می کنید بسیار به هم مرتبط هستند و باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.

مهم نیست که وزن شما چند کیلوگرم است کاهش وزن موجب بهبود چشمگیر قندخونتان می شود. دانشمندان  انستیتو بهداشت ملی دریافتند که ترکیب رژیم غذایی و ورزش می تواند خطر ابتلا به دیابت را تا 58 درصد کاهش دهد. دراین تحقیق افراد شرکت کننده دارای اضافه وزن با متوسط نمایه ی توده ی بدنی 34 بودند و میزان قند خونشان بالاتر از نرمال بود اما در حد ابتلا به دیابت نبود.

 دکتر Cathy Nonasمی گوید: کاهش 5 تا 10 درصد وزن درافراد دیابتی موجب کاهش چشمگیر مقدار قندخون آنها می شود. در اکثر مواقع نیاز این افراد به انسولین یا سایر داروهای خوراکی کاهش می یابد . این موضوع نشان می دهد که چگونه چاقی ودیابت با هم در ارتباطند . انجمن دیابت آمریکا کاهش 5 تا 10 درصد وزن را برای سلامتی افراد دیابتی توصیه می کند.

فواید این کاهش وزن به شرح زیر است:

·        کاهش مقدار قندخون

·         کاهش فشار خون

·         بهبود مقدار کلسترول خون

·        کاهش فشار بروی لگن، زانو، قوزک و پا

·        احساس پرانرژی بودن

·        آسان تر حرکت کردن برای انجام کارهای روزمره

·         تنفس آسانتر

دربرنامه ی کاهش وزن باید مراقبت تغییرات قند خونتان باشید.

اگر درطول روز غذای خود را تنها به یک وعده ی غذایی محدود کنید، تعادل قند خون ، انسولین و داروهای دیگر در بدنتان تحت تأثیر قرار می گیرد بنابراین درهنگام  تصمیم به گرفتن رژیم حتماً باید با یک متخصص درمورد آن صحبت کنید.

قبل از شروع رژیم غذایی مقدار قند خون، انسولین وسایر داروها را  با پزشکتان چک کنید . هرگز بدون م با پزشک رژیمی را آغاز نکنید حتماً با یک پزشک یا متخصص متبحردر تغذیه ی افراد دیابتی برای اطمینان از ایمنی آن رژیم غذایی م  کنید. این مسئله بخصوص برای بیمارانی که برای کنترل بیماریشان از داروهای خوراکی یا انسولین استفاده می کنند، بسیار مهم است.

تعادل در رژیم کاهش وزن

 سخنگوی انجمن دیابت آمریکا دکتر Gerbstadtمی گوید: درهنگام کاهش وزن از طریق رژیم غذایی نباید خطر دیس گلایسمی (افت یا افزایش شدید قندخون) تشدید شود بنابراین توصیه می شود کنترل شدید و سختگیرانه ای بر قندخون خود درهنگام رژیم غذایی اعمال کنید.

او می افزاید: کاهش 500 کالری در روز برای ایمنی رژیم غذایی در افراد دیابتی مناسب است. کاهش مصرف پروتئین ، کربوهیدرات و چربیها روش مناسبی برای کاستن 500 کالری انرژی در روز می باشد.

دکتر Gerbstadtمی گوید: بهترین روش، حفظ نسبت صحیحی از کربوهیدرات ها، چربی و پروتئینها است و ایده آل ترین نسبت عبارتست از:

·        50 تا 55 درصد کربوهیدرات

·        30 درصد چربی

·        10 تا 15 درصد پروتئین

نظارت برمصرف کربوهیدراتها در رژیم کاهش وزن

 برای افراد دیابتی نظارت بر مصرف کربوهیدرات ها بسیار مهم است زیرا کربوهیدراتها بیشترین تأثیر را بر قند خون دارند. کربوهیدرات ها در مراحل اولیه ی هضم به مولکولهای قند شکسته می شوند. استفاده از کربوهیدراتهای مرکب( مانند نانهای تهیه شده ازگندم کامل و سبزیجات ) به افراد دیابتی توصیه می شود زیرا این نوع کربوهیدراتها خیلی آهسته جذب می شوند درنتیجه از افزایش ناگهانی قند خون پس از خوردن آنها جلوگیری  می شود.

 بدترین مورد کربوهیدراتها برشهایی از نان سفید است. خوردن نانهای تهیه شده از گندم کامل به افراد دیابتی توصیه می شود. خوردن مقدار بسیار کمی کره ی بادام زمینی با نانهای گندم کامل  برای افراد دیابتی مفید است.

استراتژی تمام رژیم های غذایی خوردن مقادیر بسیار کمی از کربوهیدراتها است که می تواند برای افراد دیابتی بسیار خطرناک باشد. زمانیکه بدن کربوهیدرات لازم را برای سوزاندن به عنوان انرژی در اختیار نداشته باشد، متابولیسم بدن تغییرمی کند و حالت کتواسیدوز ایجاد می شود که در آن چربیها به جای کربوهیدراتها سوزانده می شوند. دراین حالت شما احساس گرسنگی کمتری می کنید و نسبت به حالت عادی غذای  کمتری می خورید اما کتواسیدوز طولانی مدت موجب بروز مشکلاتی برای سلامت  شما می شود.

کتواسیدوز سبب کاهش تحویل اکسیژن به بافتها وایجاد استرس در چشم ها ، کلیه ها، قلب و کبد  می گردد. به همین علت است که رژیم پر پروتئین و کم کربوهیدرات  اتکینز برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیست.

افراد دیابتی نیاز به رژیم غذایی بسیار متعادلی دارند که بدن آنها بتواند بدون رفتن به مرحله ی کتواسیدوز مواد غذایی مورد نیاز خود را بدست آورد.

 چالش های ویژه در رژیم کاهش وزن برای افراد دیابتی

 برای همه ی افراد کاهش وزن یک چالش بزرگ محسوب می شود. برای افرادی که انسولین تزریق می کنند این چالش بسیار مشکلتر است زیرا آنها درهنگام افت قند خون مجبور به خوردن مواد قندی می شوند. هنگامیکه شما مجبور باشید کالری مصرفی خود را کاهش دهید به دقت دوز صحیحی از دارو را مصرف کنید  تا دچار افت قندخون  و به دنبال آن بهم ریختن رژیم غذایی خود نشوید. درحقیقت کاهش یا افزایش قندخون هر دو برای افراد مبتلا به دیابت دو نگرانی عمده است.

افت قند خون یا هیپوگلایسمیهنگامی اتفاق می افتد که مقدار انسولین در بدن بیش از نیاز بدن باشد. درمراحل اولیه افت قندخون موجب سردرگمی، گیجی و لرزش بدن می شود. در مراحل بعدی می تواند بسیار خطرناک باشد و موجب بی هوشی وکما گردد. افت قند خون در افراد دیابتی به هنگام کاهش وزن بسیار شایع است، زیرا کاهش مقدار غذای مصرفی و کاهش وزن بر مقدار قندخون تأثیر می گذارد. چنانچه دوز مصرف انسولین یا قرص های خوراکی را با میزان قند خون جدیدتان تطابق  ندهید ممکن است درمعرض خطر افت قندخون قرار بگیرید.

افزایش قندخون یا هایپرگلایسمیهنگامی حادث می شود که مقدار انسولین بدن  بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز برای کنترل قندخون باشد. این حالت زمانیکه افراد درخوردن داروهای پایین آورنده ی قندخون یا تزریق انسولین به مقدار صحیح اقدام نمی کنند (کمتر ازمقدار مورد نیاز مصرف می کنند) یا رژیم غذایی خود را بطور صحیح دنبال نمی کنند، بوجود می آید .

تأثیر ورزش بر دیابت

 یکی از فواید ورزش کمک به تعادل مقدار قند درخون است بنابراین درصورت انجام ورزش همگام با رژیم غذایی برای کاهش وزن  نیازی به کاهش شدید کالری مصرفی ندارید .

20 دقیقه پیاده روی بیشتر درطول روز می تواند به شما کمک می کند که مقدار کمی غذا بیشتر از مقداری که در رژیم لاغری تعیین شده است، بخورید.برای مثال به جای کاهش 500 کالری ازمواد غذایی می توانید تنها 200 تا 300 کالری را کم کرده و به جای آن با انجام ورزش نتیجه ی بهتری درکاهش وزن بدست  آورید .علاوه براینکه مقدار  قند خون شما تحت کنترل قرار گیرد با انجام ورزش مقدار وزنی را که از دست  داده اید به ثبات می رسانید و از سوی دیگر هر چه کاهش وزن آهسته تر باشد  ایمن تر بوده و رسیدن به ثبات در آن وزن آسان تر می شود.

تنها این نکته را در نظر داشته باشید که ورزش های مختلف تأثیرات متفاوتی بر مقدار قندخون شما خواهند داشت . ورزش های ایروبیک  نظیر  دویدن یا استفاده از تردمیل مقدار قندخون شما را بلافاصله کاهش می دهند. بلند کردن وزنه یا ورزش های قدرتی طولانی مدت بروی قند خون شما چند ساعت پس از ورزش  تأثیر می گذارند. این موضوع می تواند یک مشکل بزرگ ایجاد کند بخصوص اگر شما درحال  رانندگی باشید. این یکی از دلایلی است که قبل از رانندگی باید حتماً مقدار قند خونتان  را اندازه گیری کنید. ایده ی خوب همراه داشتن یک میان وعده نظیر میوه، بیسکویت کراکر،آبمیوه یا نوشابه در ماشین است.

دکتر Meneghiniتوضیح می دهد: هنگام انجام فعالیت فیزیکی قند همچنان که درماهیچه ها وکبد ذخیره می شود همزمان سوزانده می شود. افرادیکه از انسولین یا دارو برای تحریک ترشح انسولین استفاده می کنند مقدار قند خون خود را در روزهای اول انجام حرکات  ورزشی بیشتر اندازه گیری  کنند . با گذشت زمان وانجام ورزش بطور منظم ، میزان نیاز شما به داروهای  خوراکی تنظیم کننده ی قند خون و انسولین کاهش می یابد.

شروع رژیم غذایی کاهش وزن

کاهش وزن هرگز کار آسانی نیست به همین علت یک متخصص تغذیه یا آموزگار دیابت باید دراین مرحله به شما کمک کند. آنها می توانند برنامه ی غذایی متناسب با شما و شیوه ی زندگیتان را به منظور کاهش وزن با اهداف واقع بینانه تنظیم و طراحی کنند.

 شما باید برنامه ی روزانه ای برای هر وعده ی غذاییتان داشته باشید و باید درمورد تغییر میزان  داروهایتان بر اساس مقدار غذایی که می خورید  و فعالیت ورزشی که انجام می دهید، آموزش ببینید این بهترین روش برای کاهش وزن است .

کلاسهای مرتبط با کاهش وزن، رژیم غذایی وانجام ورزش در بیمارستانها و مراکز درمانی مربوط  به  دیابت برای بیماران برگزار می شود. علاوه بر این شما می توانید اطلاعات لازم را برای  رژیم کاهش وزن همراه با ورزش از سایت های زیر بدست آورید:

·         سایت انجمن دیابت آمریکا www.diabetes.org

  • انستیتو ملی بیماریهای دیابت، بیماریهای گوارشی و کلیوی NIDDKدر سایت: diabetes.niddk.nih.gov

داشتن اطلاعات وعلم قدرتی است که شما را آگاه می کند تا بتوانید تصمیمات بهتری اتخاذ کنید .